بانک مرکزی موظف شد حداقل 25 درصد تسهیلات بانکی ارزان قیمت تخصیصی به بخش مسکن را به امر احداث و نوسازی مسکن و احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری اختصاص دهد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری که پیشتر در مجلس تصویب شده بود، پس از تأیید شورای نگهبان توسط رئیس جمهوری به وزارتخانههای کشور و مسکن ابلاغ شد. به گزارش فارس، متن کامل قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری به شرح زیر است:
ماده1ـ به منظور ایجاد وحدت رویه در فرآیند احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری و تعیین محدودههای مورد حمایت این قانون اقداماتی به شرح ذیل صورت میپذیرد.
ماده2ـ اصطلاحات و تعاریفی که در این قانون به کار رفته دارای معانی ذیل است:
الف ـ بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر است که در طی سالیان گذشته عناصر متشکله آن اعم از تأسیسات روبنائی، زیربنائی، ابنیه، مستحدثات، خیابانها و دسترسیها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج میبرند.
ب ـ نقشه محدوده بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، نقشهای است که براساس شاخصهای مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران توسط وزارت مسکن و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) و یا شهرداریها تهیه و به تصویب کمیسیونهای موضوع ماده (5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسیده یا میرسد.
ج ـ طرحهای احیا، بهسازی و نوسازی، طرحهایی هستند که در چهارچوب طرحهای توسعه شهری (اعم از جامع و تفصیلی) به منظور اجرای برنامههای احیا، بهسازی و نوسازی شهری با رعایت اصول شهرسازی، فنی و معماری تهیه میشود. این طرحها دربرگیرنده کاربریهای جدید و موردنیاز محدوده معینی از بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری بوده و اجرای آنها متضمن تأمین خدمات عمومی و زیرساختهای شهری از قبیل شبکههای دسترسی، معابر و بدنه آنها، پروژههای عمران و خدمات شهری، فضای سبز و غیره است که متکی بر ضوابط شهرسازی و معماری ایرانی ـ اسلامی و بومی هر منطقه میباشد.
د ـ سهام پروژه، حقالسهمی از ارزش کل پروژه است که سهم دارنده را مشخص میکند.
ماده3ـ طرحهای یادشده در بند (ج) ماده (2) توسط وزارت مسکن و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) و یا شهرداریها تهیه و خارج از نوبت به تصویب کمیسیونهای موضوع ماده(5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران میرسد.
ماده4ـ مجریان طرحهای احیا، بهسازی و نوسازی، (وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداریها) میتوانند قسمتی از اختیارات خود را به شرکتها و یا سازمانهای وابسته به خود و یا اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی صاحب صلاحیت فنی، مالی و اجرائی واگذار نمایند. صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی را وزارت مسکن و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) تعیین مینماید.
ماده5 ـ وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) مکلف است برای جلوگیری از خسارات ناشی از حوادث غیرمترقبه در بافتهای فرسوده و ناکارآمد پیشگیری لازم را با اولویت بافتهای مذکور بهعمل آورد.
ماده6 ـ به منظور جلب مشارکت حداکثری مالکان و ساکنان محدوده طرحهای احیا، بهسازی و نوسازی، حسب مورد از سوی مجری طرح، محدوده اجرائی طرحهای مصوب به نحو مطلوب و مناسب به ساکنان و مالکان اطلاعرسانی میشود و با همکاری آنها برای حصول توافق نسبت به ارزیابی و تعیین قیمت روز اراضی، ابنیه و دیگر حقوق قانونی افراد در وضعیت موجود به علاوه پانزده درصد (15%) از طریق هیأت سه نفره کارشناسان رسمی دادگستری (یک نفر به انتخاب مالک یا صاحب حق، یک نفر به انتخاب مجری طرح و یک نفر مرضیالطرفین) اقدام میگردد. هزینههای ارزیابی به عنوان جزئی از هزینههای اجرای پروژه محسوب شده و به عهده مجری طرح است.
ماده7ـ در صورتی که تعدادی از مالکان املاک واقع در پروژههای اجرائی مصوب تمایلی به مشارکت نداشته باشند و ملک آنها مانع اجرای طرح باشد، سهم آنها براساس ارزش تقویمشده به عنوان قیمت پایه در صورت وجود وجه ملزم شرعی از طریق مزایده به فروش رسیده و به آنان پرداخت میشود. برنده مزایده به نسبت سهام مالک، در مشارکت با مجری طرح جایگزین مالک اول میگردد. در صورت استنکاف مالکان املاک مذکور از مشارکت و یا عدم واگذاری سهام به هر دلیل از طریق مزایده، مجری طرح باید رأساً یا از طریق جلب سرمایههای سرمایهگذاران متقاضی مشارکت، نسبت به خرید یا تملک املاک مزبور اقدام نماید. در صورت مجهولالمالک بودن بعضی از املاک واقع در پروژههای اجرائی فوق با اذن ولیفقیه از طریق مزایده اقدام میشود و وجوه حاصل در اختیار ولیفقیه قرار میگیرد تا مطابق نظر ایشان عمل شود.
تبصره1ـ اقدامات مربوط به تملک املاک موضوع این ماده صرفاً از طریق مجری طرح و وفق احکام این قانون و همچنین احکام غیر مغایر در لایحه قانونی نحوه خرید املاک و اراضی برای اجرای برنامههای عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب 17/11/1358 شورای انقلاب و قانون نحوه تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداریها مصوب 28/8/1370 و اصلاحات بعدی صورت میپذیرد. این اقدام مانع از مراجعه ذینفع حداکثر ظرف بیست روز از ابلاغ واقعی به مراجع قضائی و همچنین مانع اجرای عملیات نخواهد بود.
تبصره2ـ طرق مختلف تأمین منابع مالی اجرای این ماده و سایر مفاد قانون اعم از راهاندازی نهادهای تأمین سرمایه، انتشار اوراق مشارکت، جلب مشارکت سرمایهگذار خارجی یا داخلی، ایجاد صندوقهای توسعه سرمایهگذاری غیردولتی و راهاندازی شرکتهای سهام پروژه غیردولتی و نظایر آن به موجب آئیننامهای است که توسط وزارتخانههای مسکن و شهرسازی، کشور و امور اقتصادی و دارایی حداکثر ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون در چهارچوب قوانین بودجه و برنامه توسعه، تنظیم میشود و بهتصویب هیأتوزیران میرسد. ایجاد صندوقهای توسعه سرمایهگذاری دولتی و راهاندازی شرکتهای سهام پروژه دولتی منوط به تصویب مجلس شورای اسلامی است.
ماده8 ـ به منظور تشویق مالکان، سرمایهگذاران و سازندگان و تسریع در فرآیند احیا، بهسازی و نوسازی طرحهای مصوب موضوع این قانون، کلیه املاک و اراضی واقع در پروژههای اجرائی طرحهای یاد شده و همچنین سایر ابنیه و اراضی واقع در دیگر نقاط محدوده بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری با کاربری مسکونی از حیث عوارض صدور پروانه ساختمانی و تراکم، مشمول ماده (16) قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب سال 1387 میشود و درخصوص سایر کاربریها، شهرداریها مکلفند نسبت به تقسیط و یا مشارکت در پروژهها، به ازای بهای عوارض متعلقه و یا موکول نمودن پرداخت عوارض به پایان عملیات ساخت و ساز و دریافت آن براساس بهای روز، حسب مورد اقدام نمایند. مجری طرح میتواند در مقابل عوارض و مطالبات شهرداری نسبت به واگذاری بخشی از فضاهای احداثی طرح اقدام و یا با انجام خدمات مورد نیاز طرح با شهرداری تهاتر نماید.
ماده9ـ به منظور حل و فصل اختلافات و مشکلات مربوط به املاک و اراضی واقع در طرحهای مصوب احیا، بهسازی و نوسازی اعم از فاقد سند، بلاصاحب و مجهولالمالک و سایر اختلافات و تعیین تکلیف وضعیت اینگونه املاک، وفق ضوابط و مقررات مربوط، هیأتی مرکب از یک نفر از قضات باتجربه دادگستری به انتخاب رئیس قوه قضائیه، رئیس اداره ثبت اسناد و املاک محل یا نماینده وی و یک نفر به نمایندگی از سوی سازمان مسکن و شهرسازی استان در اداره ثبت اسناد و املاک محل تشکیل میشود و با رعایت ضوابط و مقررات مورد عمل نسبت به موضوع رسیدگی و با رأی قاضی عضو هیأت اتخاذ تصمیم خواهد نمود.
رأی صادره توسط قاضی ظرف بیست روز پـس از ابلاغ در محاکم دادگسـتری قابل تجدیدنظر و رأی دادگاه تجدیدنظر قطعی است.
ماده10ـ ادارات ثبت اسناد و املاک مکلفند در محدوده طرحهای احیا، بهسازی و نوسازی با رعایت حقوق مالکانه اشخاص، عملیات ثبتی لازم را جهت حذف معابر موجود، تجمیع، تفکیک و افراز اراضی و املاک و مستحدثات واقع در طرحهای احیا، بهسازی و نوسازی مصوب با اولویت و حداکثر ظرف دو ماه پس از درخواست مجری به انجام رسانند.
تبصره ـ شهرداریها میتوانند در پروژههای تجمیعی صرفاً با صورتجلسه توافق مالکین نسبت به صدور پروانه ساخت اقدام نمایند، در هر صورت صدور پایان کار منوط به ارائه سند ثبتی است.
ماده11ـ به منظور تأمین سرانهها و زیرساختهای لازم در طرحهای مصوب احیا، بهسازی و نوسازی حقالامتیاز آب، برق، گاز، تلفن و نظایر آن در این محدودهها پس از نوسازی، محفوظ است و دستگاههای ذیربط موظفند نسبت به برقراری و تأمین خدمات مورد نیاز اقدام نمایند.
ماده12ـ دولت میتواند هزینههای بخشهای غیردولتی به منظور تأمین خدمات و فضاهای عمومی، فرهـنگی، گردشگری، آموزشی، مذهبی و ورزشی در منـاطق یادشده را جـزء هزینههای قابل قبول مالیاتی مؤدیان محسوب نماید.
ماده13ـ دولت مجاز است سالانه دههزار میلیارد ریال جهت احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری در بودجه سنواتی کل کشور پیشبینی و درج نماید.
ماده14ـ شورای برنامهریزی و توسعه استانها موظفند در چهارچوب اعتبارات موضوع ماده (13) این قانون اعتبارات مورد نیاز را برای ساخت فضاها و ساختمانهای عمومی و خدماتی در محدوده مصوب بافتهای فرسوده از محل اعتبار دستگاههای ذیربط با اولویت تأمین نمایند.
ماده15ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است حداقل بیست و پنج درصد (25%) تسهیلات بانکی ارزان قیمت تخصیصی به بخش مسکن را به امر احداث و نوسازی مسکن و احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری اختصاص دهد.
ماده16ـ وزارت مسکن و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) مکلف است با همکاری وزارت کشور، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور و شورای عالی استانها به منظور جلب همکاری و مشارکت کلیه دستگاههای اجرائی ذیربط در فرآیند احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد و در جهت راهبری و مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه کلیه عوامل مرتبط در سطح ملّی و محلی و استفاده از امکانات و منابع موجود حداکثر ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون نسبت به تهیه و تدوین سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد ضوابط شهرسازی معماری ایرانی ـ اسلامی اقدام و برای تصویب به هیأتوزیران ارائه نماید.
ماده17ـ در اجرای کلیه مفاد این قانون رعایت اجرای اصل (83) قانون اساسی و موازین شرعی مربوط به وقف الزامی است.
قانون فوق مشتمل بر هفده ماده و شش تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ دوازدهم دی ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 29/10/1389 به تأیید شورای نگهبان رسید.