اولین گزارش رسمی سال 90 از نبض بازار ساخت‌وساز در شهر تهران که نماد رونق یا رکود فعالیت‌های ساختمانی در کل کشور به حساب می‌آید، حاکی است: طی سه ماه اول امسال نه تنها مسیر رونق سال 89 طی شده، بلکه رکورد جدیدی از حجم احداث مسکن نیز به ثبت رسیده است؛ براساس آمار دریافتی از شهرداری، در بهار سال‌جاری 42 هزار واحد مسکونی در مناطق 22گانه تهران کلنگ‌زنی شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، 65 درصد رشد داشته است. در داخل شهر تهران به دلیل آنکه عمده ساخت‌وسازهای مسکونی با اتکا به سرمایه شخص سازنده یا مشارکت با بانک اجرا می‌شود، ابتدا ریسک سرمایه‌گذاری به عنوان پیش‌شرط ورود به بازار مورد محاسبه انبوه‌ساز قرار می‌گیرد. به این ترتیب، رونق کنونی پیامی جز چشم‌انداز مثبت «بازدهی سود حاصل از ساخت‌وساز» برای بازار ندارد. طی سه ماه اول امسال نزدیک به 20 درصد از کل واحدهای مسکونی جدید تهران، در بافت‌های فرسوده احداث شده، طوری که تعداد واحدهای ساخته‌شده در این قسمت از شهر نسبت به سال 88 سه برابر شده است. اخیرا دولت و مدیریت شهری تهران برای تقویت جبهه‌کاری در بافت فرسوده، بسته «محرک‌زا» تدارک دیده‌اند که در قالب آن منابع جدید تامین مالی به کمک سرمایه‌گذاران می‌آید.
ساخت‌وساز در پایتخت پرنفس می‌تازد
اوج دوباره ساخت مسکن
بسته محرک‌زا برای سرمایه‌گذاری در نصف تهران در بهار امسال صدور پروانه ساخت واحدهای مسکونی در پایتخت 65درصد افزایش یافت گروه مسکن- فرید قدیری: بازار ساخت مسکن در شهر تهران که فعالیت‌ها در آن به خاطر عدم وابستگی به تسهیلات ارزان‌قیمت پرداختی به پروژه‌های مسکن‌مهر، کاملا براساس هزینه-فایده تنظیم می‌شود، کماکان در وضعیت رونق قرار دارد؛ با این تفاوت که در سال جاری، رونق سال گذشته «اوج دوباره» به خود گرفته و تحت تاثیر بسته محرک‌زای جدید می‌تواند در ماه‌های آتی شدت بیشتری بگیرد.
تصویر حاصل از عملکرد انبوه‌سازان در پایتخت طی سه ماه اول امسال نشان می‌دهد حجم ساخت‌وساز در مقایسه با بهار89 رقمی معادل 65 درصد افزایش یافته است که این نرخ رشد در طول 4 فصل سال گذشته سابقه نداشته و رکورد تازه‌ای در ساخت مسکن محسوب می‌شود. اواخر پارسال پیش‌بینی‌هایی مبنی بر تاثیر قریب‌الوقوع هدفمندی یارانه‌ها بر شتاب ساخت‌وساز مطرح شد، اما اولین گزارش رسمی از اوضاع سرمایه‌گذاری‌های ساختمانی در تهران نشان می‌دهد ساخت مسکن کماکان برای انبوه‌سازان پرسود به حساب می‌آید. گزارش «دنیای‌اقتصاد» از آمارهای دفتر صدور پروانه‌های ساختمانی شهرداری تهران حاکی است: در بهار سال جاری، برای ساخت 42 هزار واحد مسکونی در مناطق 22گانه شهر تهران پروانه صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، تعداد واحدها 65 درصد افزایش پیدا کرده است. بهار سال گذشته ساخت‌وساز در پایتخت رشد 62 درصدی را تجربه کرد که به دلیل اولین سال رونق مسکن بعد از یک دوره رکود، این نرخ رشد قابل انتظار بود. همچنین در طول سال89 نیز حجم کل واحدهای مسکونی جدید 63 درصد نسبت به سال قبل از آن افزایش یافت. به این ترتیب صعود بهاری سال90 –نرخ رشد 65 درصد- همراه با رکوردزنی بوده است.
جبهه کاری در بافت‌فرسوده
در سه ماه اول امسال نزدیک به 20 درصد از ساختمان‌سازی‌های شهر تهران در بافت‌های فرسوده این کلانشهر انجام شده است. جبهه کاری جدید که سرمایه‌گذاران ساختمانی در نیمه جنوبی پایتخت ایجاد کرده‌اند و فصل به فصل بر حجم آن افزوده می‌شود ناشی از تخفیف در هزینه‌های ساخت‌وساز در بافت‌فرسوده در مقایسه با سایر مناطق شهری است. در بافت‌فرسوده، تسهیلات بانکی طبق وعده دولت اندکی با نرخ سود بانکی پایین‌تر پرداخت می‌شود و شهرداری نیز در عوارض، تخفیف اعمال می‌کند. در سه ماه اول سال‌جاری، 7800 واحد مسکونی در بافت‌فرسوده تهران کلنگ‌زنی شده که نسبت به مدت مشابه سال89، روند نوسازی 68 درصد رشد است و در مقایسه با مدت مشابه سال88 نیز سه برابر افزایش پیدا کرده است.
7 روش محرک‌زا برای ساخت‌وساز
شهرداری تهران برای تقویت ساخت‌وساز در مناطق فرسوده شهر، بسته محرک‌زا در نظر گرفته که بر مبنای آن، سرمایه‌گذاران می‌توانند 200 پروژه از قبل تعریف شده در 10 منطقه شهری –نیمه جنوبی تهران- را با کمک 7 روش ویژه، احداث کنند. این پروژه‌ها اغلب تجاری و برخی دیگر از آنها به صورت ترکیبی -کاربری توام مسکونی و تجاری- هستند. سازمان نوسازی شهر تهران که مسوول مستقیم اجرای این بسته است، اعلام کرده، سرمایه‌گذاران ساختمانی برای این 200 پروژه می‌توانند بدون آنکه نقدینگی وارد کار کنند به کمک ابزارهایی همچون، انتشار اوراق مشارکت مخصوص پروژه، ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری و تهاتر و مشارکت با شهرداری، نسبت به تامین مالی این پروژه‌ها اقدام کنند. همچنین امکان واگذاری اختیارات دولت و شهرداری به سرمایه‌گذار وجود دارد و سازنده می‌تواند به جای پرداخت حقوق و عوارض شهرداری، معادل آن را خدمات‌شهری انجام دهد. محرک دیگری که در این بسته تعریف شده، امکان پرداخت هزینه‌ها در پایان کار و زمان تکمیل پروژه‌ها است. رییس سازمان نوسازی شهر تهران در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: فعالیت سرمایه‌گذاری در بافت‌های فرسوده ریسک بالایی دارد و باید با ابزارهای تشویقی، سرمایه‌گذاران را جذب کنیم.
هدف‌گذاری 5ساله برای بافت‌فرسوده
فریدون درویش‌زاده همچنین تصریح کرد: در برنامه پنج‌ساله‌ای که برای بافت‌فرسوده تهران تدوین شده، تا پایان سال94، 200 هزار واحد مسکونی جدید در این بافت‌ها باید احداث شود. در قالب این برنامه، پیش‌بینی شده برای سال جاری، 30 هزار واحد مسکونی در نقاط فرسوده تهران احداث شود. سال گذشته در پایتخت، 22 هزار واحد مسکونی نوسازی شد. در سال‌های 91 تا 94 نیز به ترتیب 35 هزار واحد، 40 هزار واحد، 45 هزار واحد و 50 هزار واحد در بافت‌فرسوده باید احداث شود. به گزارش دنیای‌اقتصاد، شهرداری تهران در سال89، رقمی معادل 35 میلیارد تومان بابت تخفیف در صدور عوارض و تراکم در بافت‌های فرسوده، هزینه کرده است.